Ẩm thực Việt Nam không chỉ đơn thuần là một phương pháp chế biến thức ăn hay sự kết hợp giữa gia vị và thói quen ăn uống của người Việt và các dân tộc trên đất nước này. Nó có ý nghĩa mang tính chất tổng quan để chỉ tất cả những món ăn phổ biến trong cộng đồng người Việt.
Ăn uống trong văn hóa Việt Nam
Trong văn hóa Việt Nam, ẩm thực không chỉ đáp ứng nhu cầu cơ bản của con người, mà còn phản ánh lối sống và truyền thống dân tộc. Nó được thể hiện rõ qua những dụng cụ sử dụng trong bữa ăn và cách ứng xử khi ăn. Ẩm thực Việt Nam là minh chứng cho lịch sử và sự hình thành của nền văn hoá Việt Nam. Mỗi món ăn đều nói lên cuộc sống và con người của giai đoạn đó và vùng đất nơi nó ra đời.
Đặc điểm theo vùng miền, dân tộc
Miền Bắc
Ẩm thực miền Bắc có khẩu vị mặn mà, đậm đà và ít vị cay, béo so với các vùng khác. Nước mắm loãng và mắm tôm là những gia vị chính được sử dụng. Miền Bắc sử dụng nhiều món rau và các loại thủy sản nước ngọt như tôm, cua, cá, trai, hến... Nền nông nghiệp nghèo nàn từ xa xưa khiến ẩm thực miền Bắc ít thịnh hành các món ăn từ thịt và cá. Nhiều người cho rằng ẩm thực hà nội đại diện cho tinh hoa ẩm thực miền Bắc với những món như phở, bún thang, bún chả, cốm Vòng và bánh cuốn Thanh Trì. Đặc biệt, các gia vị đặc sắc như tinh dầu cà cuống và rau húng Láng làm nổi bật hương vị của những món này.
Miền Nam
Ẩm thực miền Nam có vị chua ngọt và ảnh hưởng nhiều từ ẩm thực Trung Quốc, Campuchia và Thái Lan. Đặc điểm của nền ẩm thực này là việc sử dụng đường và sữa dừa. Nền ẩm thực miền Nam cũng sản sinh ra nhiều loại mắm khô như mắm cá sặc, mắm bò hóc và mắm ba khía. Miền Nam sử dụng nhiều hải sản nước mặn và nước lợ hơn so với miền Bắc như cá, tôm, cua, ốc biển. Bên cạnh đó, có những món ăn dân dã độc đáo như chuột đồng khìa nước dừa, dơi quạ hấp chao, rắn hổ đất nấu cháo đậu xanh, đuông dừa, đuông đất hoặc đuông chà là, vọp chong, cá lóc nướng trui.
Miền Trung
Đồ ăn miền Trung nổi tiếng với hương vị cay nồng. Màu sắc của các món ăn được phối trộn phong phú, rực rỡ, thiên về màu đỏ và nâu sậm. Các tỉnh thành như Huế, Đà Nẵng và Bình Định nổi tiếng với mắm tôm chua và các loại mắm ruốc. Ẩm thực Huế rất độc đáo do ảnh hưởng từ phong cách ẩm thực hoàng gia, với sự cầu kỳ trong chế biến và trình bày. Vì địa phương không có nhiều nguyên liệu, nên mỗi loại đều được chế biến đa dạng thành nhiều món khác nhau.
Ẩm thực các dân tộc
Với 54 dân tộc sống trên nhiều vùng địa lý đa dạng, ẩm thực của mỗi dân tộc trong cộng đồng người Việt Nam đều có những đặc điểm riêng biệt. Rất nhiều món ăn ít được biết đến ở các dân tộc khác, như các món thịt lợn sống trộn phèo non của các dân tộc Tây Nguyên. Tuy nhiên, nhiều món ăn đã trở thành đặc sản trên đất nước Việt Nam và được nhiều người biết đến, như mắm bò hóc miền Nam, bánh cuốn trứng (Cao Bằng, Lạng Sơn), bánh coóng phù (bánh trôi dân tộc Tày, xuất xứ từ bánh trôi tàu của người Hoa), lợn sữa và vịt quay mắc mật (quả mặt), khâu nhục Lạng Sơn (ảnh hưởng từ Quảng Đông, Trung Quốc), phở chua, cháo nhộng ong, phở cốn sủi, thắng cố, các món xôi nếp nương của người Mường, thịt chua Thanh Sơn (Phú Thọ).
Nguồn: Wikipedia
